Narkolepsi olabilirsiniz!

Antalya Aile Hekimleri Derneği üyesi Uzm. Dr. Ekin Saba, kişilerin dinlenerek rahatlayamamasının ve bu halin 6 aydan fazla sürmesinin kronik yorgunluk olarak kabul edilmesi gerektiğini söyledi. Saba, bu kişilerde uykuya meyilli olma, evden çıkmak istememe, eklem ağrıları, kas ağrıları, kemik ağrıları, hareketsizlik gibi belirtiler olduğunu kaydetti. Halsizliğin yoğun işlerden sonra, herkeste gelişebileceğini ifade eden Ekin Saba,  “Ancak dinlenmeyle geçmeyen halsizlik durumunda, kronik yorgunluk varlığı düşünülmelidir. Kullanılan bazı ilaçlar, düzensiz bir yaşam tarzı, sağlıksız beslenme, enfeksiyonlar, aşırı kilo, hormonal hastalıklar, alkol bağımlılığı, sistemik hastalıklar, kanser gibi etkiler nedeniyle halsizlik ve yorgunluk meydana gelebilir. Halsizliğin uzun süre devam etmesiyle kronik yorgunluk halini alması, genellikle gözden kaçan bir sorun olarak dikkat çekmektedir” diye konuştu.

Ataklar haberci

Ekin Saba, gece yeterince uyunmasına rağmen gündüz aniden gelen dayanılmaz uyku isteğinin narkolepsi hastalığının en önemli belirtisi olduğunu kaydederek, “Ancak narkolepsideki aşırı uyku hali kişinin öncesinde ve sürekli bir uyku hali yokken birdenbire uykusunun gelmesi ve uykusuna genellikle direnememesidir. Kısa süreli de olsa narkolepside uykular dinlendirici oluyor ve hasta kısa süre uyuduktan sonra kendini dinlenmiş hissediyor.  Narkolepsi sendromunda aşırı uykudan bahsederken gece uykusunun aşırılığı söz konusu olmuyor. Narkolepsi sendromundaki aşırı uykululuk, kişi herhangi bir uyku hali hissetmezken aniden gelen ve gündüz saatlerinde ortaya çıkan uyuma isteği ve dayanılmaz bir uyku halidir. Uyku atakları, uyku için uygun ortamlarda daha sıklıkla olabildiği gibi, taşıt kullanırkenki gibi uygunsuz ortamlarda da gelebiliyor. Uykuda solunum durması gibi uykunun kalitesini etkileyen durumlarda da gece uykusunun uzaması, gece uykusundan dinlenmemiş uyanma gibi aşırı uykululuktan bahsedilebilecek hastalıklar var” şeklinde konuştu.

2 bin kişiden 1’i

Saba, narkolepsinin, kişinin yaşamını ciddi anlamda olumsuz etkilediğini vurgulayarak, “Toplumda 2 bin kişiden 1’i narkolepsi hastası. Uygun olmayan durum ve zamanlarda uyku hali yaratan bir bozukluktur. Narkolepsili kişi ne kadar uyursa uyusun hissettiği yorgunluğunu bir türlü gideremez. Tanınmaz veya uygun olarak ele alınmazsa kişinin yaşam kalitesini büyük ölçüde bozar. Tıp, farmakoloji ve teknolojideki yeni gelişmelerle narkoleptik kişiler normale yakın yaşam sürdürebilir. Tam olarak nedeni bilinmese de beyinde uyku ve uyanıklığı kontrol eden beyin kısmının bozukluğu ile açıklanabilir. Kişilerin uyanık olması gereken saatlerde aralara uyku ataklarının girmesi şeklinde tanımlanabilir. En kolay tanınan belirti uykululuk halidir. Bu kişi uygunsuz zamanlarda uykuya dalarken beyninin onu uyanık tutamama durumunun sonucudur. Bu semptomlar da kas tonus kaybı ve rüya görme ile ilişkili durumlardır. Narkolepside bu durumlarda kişi uygun olmayan zamanlarda ve uyanıkken ortaya çıkar. Narkolepsi psikiyatrik veya psikolojik problemler nedeniyle oluşmaz. Nadiren aile içinde kalıtsal olarak sürebilir” dedi.

Her yaşta görülebilir

Narkolepsinin her yaşta görülebileceğini anlatan Saba, “Ancak tüm belirtilerin tamamlandığı, hastanın şikâyetlerinin arttığı halsizlik uyku hali, devamlı bir hale gelmiş olan halsizlik zamanla kronik yorgunluk sendromuna dönüşebilir. Bunun sonucunda kişide yorgunluğa bağlı uyku hali etkili olmaya başlar. Uzun süren halsizlik, yorgunluk ve uyku hali durumlarında, mutlaka doktora gidilmelidir. Kişilerin halsizlik hissetmesi, az enerji gerektiren işleri bile yapamaması, sürekli uyku halinin içinde olması halinde yorgunluk sendromu açısından sorgulanmaları gerekir. Halsizlik ve yorgunluk tek başına bir hastalık olarak kabul edilmese de, bir hastalığın belirtisi olarak yaşanıyor olabilir ”şeklinde konuştu.

Tedavi yöntemleri

Ekin Saba son olarak narkolepsi tedavisi hakkında açıklamalarda bulunarak, “Narkolepsi tedavi edilemese de iyileştirilebilir ve kontrol edilebilir. Reçetesiz satılan kafeinli ilaçlar narkolepside pek yararlı olmaz. Ancak reçeteyle satılan amfetamin grubu ilaçlar narkolepsinin uykululuk, katapleksi, halüsinasyonlar ve uyku bölünmeleri gibi şikayetlerde yararlı olabilmektedir. Uyanıklılığı sağlayan modafinil de daha yeni ve yararlı olabilen bir başka ilaçtır. Bu ilaçlar ancak uyku konusunda uzmanlaşmış bir hekimin önerileriyle birlikte kullanılmalıdır. Narkolepsi tedavisinde kişilerin yaşamlarında bazı değişiklikler de yapması gerekebilir. Düzenli bir uyku/uyanıklık programı yapılmalıdır. Uygun saatlerde yatıp uygun saatlerde kalkılmalıdır. Narkolepsili kişiler vardiya değişiklikleri yapmamalıdır veya haddinden fazla çalışmamalıdır. Düzenli olarak kısa süreli kestirmeler yararlı olur. Bir şekerlemeden 1 saat sonra narkolepsili bir kişinin uykuya dalması çok güçtür. Tehlike yaratabilecek durumlar için planlama yapılmalıdır. Araba kullanmadan önce kısa süreli kestirmenin yararı olacaktır. İlaçlar, hekimin önerdiği şekilde kullanılmalı, olabilecek bir değişiklik kendisine bildirilmelidir” dedi.